Panaeolus acuminatus
Panaeolus acuminatus | ||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||||||||||||||||||||||||
Sailkapen zientifikoa | ||||||||||||||||||||||||||||
Erreinua | Fungi | |||||||||||||||||||||||||||
Klasea | Agaricomycetes | |||||||||||||||||||||||||||
Ordena | Agaricales | |||||||||||||||||||||||||||
Familia | Bolbitiaceae | |||||||||||||||||||||||||||
Generoa | Panaeolus | |||||||||||||||||||||||||||
Espeziea | Panaeolus acuminatus Quél., 1872 | |||||||||||||||||||||||||||
Mikologia | ||||||||||||||||||||||||||||
|
Panaeolus acuminatus Bolbitiaceae familiako onddo espezie bat da.[1] Efektu psikotropikoak eragiten dituen sindrome haluzinogenoa sortzen du.
Sinonimoak: Agaricus acuminatus, Agaricus caliginosus, Panaeolus rickenii, Stropharia acuminata.
Deskribapena[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kapela: Txikia, 1 eta 2 cm bitarteko diametrokoa, koniko-kanpai itxurakotik ganbilera, hauskorra. Kapelaren azala lehorra, leuna, distiratsua, ertz higrofanoa, pixka bat ildaskatua gardentasunagatik, arre ilun kolorekoa (arre-okre antzeko kolorekoa eguraldi lehorrarekin), arre-gorrixka koloretik arre-beltzaxkara zahartzen denean, ilunagoa erdialdean. Ertz fina, errezel partzialaren hondarrekin.
Orriak: Zabalak, itsatsiak eta beheranzkoak, grisak. jaspeztatuak, gris-marroi kolorekoak (belztu egiten dira zahartzean), ertza flokositate zuri sotilarekin.
Hanka: Eraztun gabea, oso luzea (8 eta 12 cm bitarteko luzerakoa, 4 bider kapelarena) eta oso mehea (1-2), zilindrikoa, oinarria loditua, elastikoa, barnehutsa, matea, kapelaren antzeko marroi kolorekoa, heltzean edo ukitzean oinarria ilundu egiten zaio, hondo arre kolorekoaren gainean pruina zuriarekin.
Haragia: Urria, urtsua, arre kolorekoa. Usain fungiko ahularekin eta zapore melekarekin. Espora-jalkina beltza edo more kolorekoa.[2]
Etimologia: Panaeolus terminoa, grezieratik dator "panaiolos" hitzetik, "pas pasa pan" = dena, eta "aiolos" = hainbat koloretakoak. Acuminatus epitetoa, zorrotz esan nahi duen "acuo acuare" hitzetik.
Toxikotasuna[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Toxikoa.[3]
Nahasketa arriskua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Panaeolus rickenii aldaerak oin laburragoa du, kapela parabolikoa eta erdi itotako titi nabarmen bat. Panaeolus fimicola delakoak espora txikiagoak ditu eta Panaeolus papilionaceus espezieak berriz handiagoak.[4]
Sasoia eta lekua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Udaberrian eta udan. Ondo ongarritutako edo aberatsak diren larreetan, lurzoru fresko eta hezeetako belarretan.
Banaketa eremua[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Kanada, Ameriketako Estatu Batuak, Alaska, Mexiko, Kolonbia, Brasil, Argentina, Txile, Islandia, Europa, Errusia, Kirgizistan, Pakistan, Himalaiako eremua, Australia, Zeelanda Berria.[5]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Euskal Herriko perretxiko eta onddoak, 2013, 2014, 2016, 2017, Fernando Pedro Pérez, Kultura Saila, Eusko Jaurlaritza • Bizkaiko Perretxiko eta Onddoak, A.D.E.V.E., 2012 • Euskalnatura • Euskal Herriko Onddoak. 5 tomos, Luis García Bona, Kriselv, 1987 • Catálogo micológico del País Vasco, Aeranzadi, 1973 • Mendizalearen Hiztegia [mikologia], Ostadar Mendi Taldea.
- ↑ (Gaztelaniaz) Bon,Marcel. (1988). Guia de Campo de los hongos de Europa. Ediciones Omega, S. A. Barcelona, 264 or. ISBN 84-282-0865-4..
- ↑ Velazquez Vergara José Ignacio, Suarez Gil Angela. (2009). Catalogo micológico. Banco de setas.
- ↑ (Gaztelaniaz) Ubillos Javier. (2020). Curso de iniciación a la micología, fichas micológicas. Asociacion cultural “Baxauri” Kultur Elkartea Mikologia, Bajauri, Cofradia Vasca de Gastronomia.
- ↑ Panaeolus acuminatus: GBIF—the Global Biodiversity Information Facility.
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- 1872. urtean deskribatutako onddoak
- Euskal Herriko onddoak
- Panaeolus
- Kanadako onddoak
- Ameriketako Estatu Batuetako onddoak
- Alaskako onddoak
- Mexikoko onddoak
- Kolonbiako onddoak
- Brasilgo onddoak
- Txileko onddoak
- Argentinako onddoak
- Islandiako onddoak
- Europako onddoak
- Errusiako onddoak
- Himalaiako eremuaren onddoak
- Kirgizistango onddoak
- Pakistango onddoak
- Txinako onddoak
- Australiako onddoak
- Zeelanda Berriko onddoak