Sophia Delza
| Sophia Delza | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotza | Brooklyn, 1903ko azaroaren 1a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Bizilekua | Paris Shanghai Williamsburg (en)  |
| Heriotza | Manhattan, 1996ko ekainaren 27a (92 urte) |
| Familia | |
| Familia | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Hunter College (en) 1924) : zientzia |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | dantzaria |
Sophia Delza Glassgold (1903 – 1996ko ekainaren 27a), Sophie Hurwitz jaio zen, dantzari moderno estatubatuarra, koreografoa, idazlea eta Wu estiloko Tai ji praktikatzailea eta irakaslea bere New York-eko eskolan izan zen. Tai ji-ri buruzko lehen ingelerazko liburuaren egilea izan zen bera, T'ai Chi Ch'uan: Body and Mind in Harmony (Gorputza eta adimena harmonian). Bere liburu, artikulu, hitzaldi eta telebistako agerraldien bidez, Delza-k osasunerako eta gaitasun fisikorako Tai ji-aren praktika sustatu zuen, eta Txinako arte martzialen lehen babesletariko bat izan zen Ameriketako Estatu Batuetan.
Bizitza goiztiarra eta hezkuntza[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Delza Brooklyn-en jaio zen, familia judu batean. [1] Leo Hurwitz dokumental-zinemagile haurridea zen, baita Marie Briehl psikoanalistarena ere. [2] Hasieran, Elizabeth Delza ahizparengandik ikasi zuen dantzan, eta dantzari gisa ere ibilbide arrakastatsua izan zuen. Ahizparekin Neighborhood Playhouse-n antzeztu zuen 1920.hamarkadan. [3] 1924an, Hunter Collegen graduatu zen zientzietan, eta Columbiako Unibertsitateko graduondoko eskolan sartu zen . Gero, Parisera joan zen bere dantza ikasketak jarraitzeko.
Ibilbidea[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Estatu Batuetara itzuli ondoren, Delza-k Vaudevillen lan egin zuen, baita ekoizpen eszeniko eta zinematografikoetan ere. James Cagney-ren aurrean dantzatu zuen, 1928ko Grand Street Folliesen. Espainiako dantza ere ikasi zuen, eta beka bat jaso zuen Mexikon dantza herrikoiak ikasteko. [4] Anna Sokolow-ren Dantza Unitateak entsaiatzeko espazio berri bat behar zuenean, Delza-k West 16th Street-en (mendebaldeko 16. kalea) jarri zuen bere estudioa haren esku. [5] 1937an, Espainiako Gerra Zibila piztu ondoren, Delza-k bi lan antifaxista sortu zituen, We Weep for Spain eta We March for Spain (Espainagatik negar egiten dugu eta Espainarentzat martxan gaude). Adelphi Antzokian "Dances for Spain" (Danzas para España) kontzertuan ere parte hartu zuen urte horretan, Sokolow eta Helen Tamiris dantzari modernoekin batera. [6]
1948an, Delzak bere senarrarekin, A. Cook Glassgold-ekin, joan zen Shanghaira. Han, Glassgoldek American Jewish Joint Distribution Committee (Banaketa Bateratuko Batzorde Amerikar Juduarentzat) lan egin zuen, Shanghai Ghetto dauden errefuxiatu juduentzako gerraosteko sorospena koordinatzen. Shanghai-n, berriz, Ma Yueliangen irakaslearen pean Wu-estiloko tai chi-a ikasi zuen Delza-k. [2][8] Dantza irakasle gisa lan egin zuen, eta Txinan dantza modernoa irakasten zuen lehen estatubatuarra izan zen. Aldi horretan, antzerki txinatarra eta antzerki dantza txinatarra ere ikasi zituen. [3]
Delza eta senarra 1951n itzuli ziren Ameriketara. Manhattan-eko Chelsea Hoteleko apartamentu batean eta hortik aurrera euren bizitza osoa bertan egin zuten. 1954an, Arte Modernoko Museoan tai chi-aren lehen erakustaldi publiko dokumentatua eman zuen Amerikan. Urte horretan bertan, Tai Chi Chuan Delza-ren Eskola sortu zuen Carnegie Hallen. Ondoren, tai chi irakasten hasi zen, Nazio Batuetan eta Actors Studio-an jarduteko modu gisa. [1][2] Aktoreen Estudioko ikasleen artean John Strasberg (Lee eta Paula Strasbergen semea) zegoen, eta Delzaren artearen irakaskuntza bere alderdi martzialetan zentratzen ez zela adierazi zuen. Telebistan ere egin zituen erakustaldiak. 1961ean T'ai Chi Ch'uan: Body and Mind in Harmony (Gorputza eta adimena harmonian) idatzi zuen, tai ch-iaren gaiari buruz ingelesez idatzitako lehen liburua. [3]
1996an, 92 urte zituela hil zen Sophia Delza, Beth Israel Medical Center-ren, New York hirian, The T'ai-Chi Ch'uan Experience (Esperientzia) azken liburua argitaratu eta gutxira. [1][9]
Erreferentziak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- ↑ Jackson 2000, 6 orr. .
- ↑ Fowler 1991.
- ↑ a b c Dunning 1996.
- ↑ NYPL 2006, 2 orr. .
- ↑ Warren 2012, 37 orr. .
- ↑ Graff 1997, 120-121 orr. .
Bibliografia[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Dunning, Jennifer. (July 7, 1996). «Sophia Delza Glassgold, 92, Dancer and Teacher» New York Times. (Dantzaria eta irakaslea)
- Fowler, Glenn. (February 15, 1985). «A. COOK GLASSGOLD; ART EXPERT DIRECTED POSTWAR RELIEF DRIVE» New York Times. (Arte adituak gerra osteko laguntzak zuzendu zituen)
- Fowler, Glenn. (January 19, 1991). «Leo Hurwitz, 81, Blacklisted Maker Of Documentaries» New York Times. (Zerrenda beltzean jarritako dokumental egilea)
- Graff, Ellen. (1997). Stepping Left: Dance and Politics in New York City, 1928-1942. Duke University Press ISBN 9780822319481.. (Ezkerrerantz joten: Dantza eta politika New York irian)
- Inventory of the Sophia Delza Papers, 1908-1996. Jerome Robbins Dance Division, New York Public Library for the Performing Arts February 2006. (Sophia Delza-ren paperen inbentarioa 1908-1996. Jerome Robbins dantza dibisioa, New Yorkeko liburutegi publikoa antzestutako arteentzat Otsaila 2006)
Kanpo estekak[aldatu | aldatu iturburu kodea]
- Sophia Delza Tai Chi - Delzak bere Carnegie Hall eskolan egindako 8mm-ko filma
